توسعه و همبستگی ملی در ایران

همبستگی ملی در ظرف دولت ملی، در جهان متغیر امروزی، که همواره در کشاکش دو سویه از ناحیه تمایلات و تعلقات و تعلقات فراملی و فروملی قرار داد، از اهمیت پژوهشی و کاربردی فوق العاده ای برخودار است. اگر چه چنین روندهای متضادی، سیاستمداران حاکم بر دولت های ملی را دچار نگرانی ها و اضطراباتی نموده است، لیکن میل به همبستگی ملی به گونه ای است که می توان گفت، هنوز این دولت ملی است که حرف اول را در صحنه سیاستهای داخلی و بین المللی بیان می دارد. از این برخی از نگرانی ها، افراطی و غیر واقعی می باشد. در عین حال، واقعیت های جهانی شدن در عین رشد تمایلات فروملی را، نباید از نظر دور داشت. قرار داشتن در میان چنین بیم و امیدی، موجب افزایش هوشیاری سیاستمداران حاکم بر دولتهای ملی و اهتمام آنها برای اخذ تدابیری اساسی جهت حفظ پایه های همبستگی و دولت ملی در چنین دنیای متغیر خواهد گردید. از این رو، وضعیت موجود خود منشا خیر است. ضروریست تا دولت های ملی بیاندیشند که چگونه می توان به مکانیسمی دست یافت که، هم نظم و ثبات دولت ملی و همبستگی ملی را حفظ نمود و هم در برابر تحولات ناشی از رشد تمایلات فراملی و فروملی که خود از تبعات فرایند توسعه است قرار نگرفت و محکوم به سنت گرایی و محافظه کاری و در نهایت رکود نگردید. نیز از سوی دیگر، درمقابل سیر طبیعی تاریخ قرار نگرفت؟نسبت توسعه با همبستگی ملی، از اهمیت کاربردی ویژه ای برخوردار است. از این رو، پرداختن بدان، یکی از ضرورتهای حکومتداری در هر کشوری-از جمله ایران-محسوب می شود. سوال اساسی ما اینست که، نسبت توسعه با همبستگی ملی چیست؟ آیا توسعه به تقویت همبستگی ملی می انجامد. یا به تضعیف آن؟ فرآیند توسعه معطوف به همبستگی ملی در یکصد ساله اخیر ایران، از چه ویژگی ها و آسیب هایی برخوردار بوده است؟ با نگاهی آسیب شناسانه به سیر تحولات تاریخی یکصد ساله اخیر در ایران درمی یابیم که، ویژگی های فرایند توسعه در ایران عبارت بود از، توسعه غیر همه جانبه، ناموزون، نابرابر، غیر بومی و تقلیدی، شتاب زده و غیر تدریجی، یکسان انگارانه و ناپایدار. و این مساله، زمینه سیاسی شدن اختلافات زبانی و مذهبی و در نهایت تضعیف همبستگی ملی را فراهم نمود. به عقیده، ما برای دستیابی به توسعه معطوف به همبستگی ملی در جامعه چند قومی ایران، ضروریست تا فرایند توسعه از خصلت های همه جانبه، موزون، عادلانه، تدریجی و بومی برخوردار گردد.